Cấu thành tội sản xuất hàng giả

Theo dõi Luật Sư Tố Tụng trên

Sản xuất hàng giả là một vấn nạn nhức nhối trong xã hội hiện nay, gây ra những hậu quả nghiêm trọng về kinh tế và sức khỏe cho người tiêu dùng. Vậy, cấu thành tội sản xuất hàng giả được quy định như thế nào?

1. Thực trạng hàng giả tràn lan hiện nay

Vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đang là một vấn đề nhức nhối tại Việt Nam, gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe người tiêu dùng và làm suy giảm niềm tin vào các sản phẩm chính hãng. Tính đến năm 2024, tình trạng này vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, đòi hỏi sự chung tay của toàn xã hội.

Sự đa dạng và mức độ tinh vi của hàng giả ngày càng tăng cao. Hàng giả xuất hiện ở mọi phân khúc thị trường, từ các sản phẩm tiêu dùng hàng ngày như thực phẩm, quần áo, mỹ phẩm đến các mặt hàng công nghệ cao như điện thoại, máy tính, linh kiện điện tử. Chúng len lỏi vào mọi kênh phân phối, từ chợ truyền thống, vỉa hè đến các cửa hàng trực tuyến và thậm chí trà trộn vào các siêu thị, trung tâm thương mại. Công nghệ làm giả ngày càng tinh vi, khiến việc phân biệt hàng thật – hàng giả trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Nhiều sản phẩm giả được làm giả rất giống hàng thật về mẫu mã, bao bì, tem nhãn, thậm chí cả mã vạch, khiến người tiêu dùng khó lòng nhận biết.

Sự phát triển của thương mại điện tử và mạng xã hội tạo điều kiện thuận lợi cho việc buôn bán hàng giả. Nhiều đối tượng lợi dụng các nền tảng này để bán hàng giả một cách công khai hoặc trá hình, gây khó khăn cho việc kiểm soát và xử lý. Theo một số khảo sát, hiện nay hàng giả được bán tràn lan trên các kênh bán hàng trực tuyến và cửa hàng truyền thống trên toàn khu vực ASEAN. Kết quả khảo sát của WIPO với 1000 người tại mỗi quốc gia khu vực ASEAN cho thấy, có tới 88% người tiêu dùng đã nhìn thấy hàng giả trên thị trường.

Tình trạng hàng giả, hàng nhái không chỉ gây tổn hại cho người tiêu dùng mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến các doanh nghiệp chân chính. Người tiêu dùng mua phải hàng giả, hàng nhái sẽ gặp phải các vấn đề về chất lượng sản phẩm, an toàn sức khỏe và mất lòng tin vào các sàn thương mại điện tử. Đối với các doanh nghiệp, hàng giả, hàng nhái làm suy giảm uy tín thương hiệu, giảm doanh thu và gây khó khăn trong việc cạnh tranh trên thị trường. Theo báo cáo, trong những tháng đầu năm 2024, các lực lượng chức năng đã bắt giữ, xử lý 66.049 vụ việc vi phạm, tăng 22,1% so với cùng kỳ năm 2023.

Để đối phó với tình trạng hàng giả, hàng nhái, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Các sàn thương mại điện tử cần tăng cường kiểm soát và giám sát việc đăng bán sản phẩm, áp dụng các biện pháp kỹ thuật để phát hiện và ngăn chặn hàng giả. Pháp luật cần được hoàn thiện và thực thi nghiêm ngặt hơn để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và doanh nghiệp. Ngoài ra, người tiêu dùng cần nâng cao nhận thức về hàng giả, hàng nhái và cẩn trọng khi mua sắm trực tuyến

Xem thêm: Mua phải hàng giả hàng nhái shopee thì phải làm sao?

2. Cấu thành tội sản xuất hàng giả

Bộ luật Hình sự năm 2015 đã sửa đổi, bổ sung tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả” tại Điều 192, trong đó:

2.1. Về mặt chủ thể

Chủ thể của tội sản xuất, buôn bán hàng giả là chủ thể thường, bất cứ người nào từ đủ 16 tuổi trở lên và không thuộc trường hợp không có năng lực trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự; pháp nhân thương mại theo quy định của Bộ luật Dân sự.

2.2. Về mặt khách thể

Khách thể xâm hại của tội phạm này là hoạt động quản lý thị trường của Nhà nước đối với việc sản xuất, kinh doanh, buôn bán các loại hàng hóa được phép sản xuất, kinh doanh, buôn bán, sử dụng trên thị trường, đồng thời là quyền và lợi ích hợp pháp của người sản xuất, kinh doanh hàng hóa và người tiêu dùng.

2.3. Về mặt chủ quan

Người thực hiện hành vi phạm tội với lỗi cố ý. Chủ thể thực hiện tội phạm nhận thức rõ mặt hàng mà mình sản xuất, buôn bán là hàng giả nhưng vẫn cố tình và mong muốn thực hiện tội phạm vì mục đích trục lợi.

2.4. Về mặt khách quan

Điều luật quy định hành vi khách quan của tội phạm này gồm 02 loại hành vi là sản xuất hàng giả và buôn bán hàng giả.

Hành vi sản xuất hàng giả là hành vi tạo ra các loại sản phẩm, hàng hóa giống hệt hoặc tương tự có khả năng làm cho người tiêu dùng nhầm lẫn với nhãn hiệu, hàng hóa của cơ sở sản xuất, buôn bán khác đã đăng ký với cơ quan có thẩm quyền hoặc đã được bảo hộ theo Điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia, bao gồm việc thực hiện một, một số hoặc tất cả các hoạt động chế tạo, chế bản, in, gia công, đặt hàng, sơ chế, chế biến, chiết xuất, tái chế, lắp ráp, pha trộn, san chia, sang chiết, nạp, đóng gói và hoạt động khác làm ra hàng giả.

Buôn bán hàng giả là hành vi mua đi bán lại loại hàng hóa biết rõ là giả nhằm thu lời bất chính. Hành vi này bao gồm việc thực hiện một, một số hoặc tất cả các hoạt động chào hàng, bày bán, lưu giữ, bảo quản, vận chuyển, bán buôn, bán lẻ, xuất khẩu, nhập khẩu và hoạt động khác đưa hàng hóa vào lưu thông.

3. Các loại hàng giả theo quy định

Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP ngày 26/8/2020 của Chính phủ quy định xử phạt hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng thì hàng giả bao gồm:

• Hàng hóa có giá trị sử dụng, công dụng không đúng với nguồn gốc bản chất tự nhiên, tên gọi của hàng hóa; hàng hoá không có giá trị sử dụng, công dụng hoặc có giá trị sử dụng, công dụng không đúng so với giá trị sử dụng, công dụng đã công bố hoặc đăng ký;
• Hàng hóa có ít nhất một trong các chỉ tiêu chất lượng hoặc đặc tính kỹ thuật cơ bản hoặc định lượng chất chính tạo nên giá trị sử dụng, công dụng của hàng hóa chỉ đạt mức từ 70% trở xuống so với mức tối thiểu quy định tại quy chuẩn kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, công bố áp dụng hoặc ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa;
• Thuốc giả theo quy định tại khoản 33 Điều 2 của Luật Dược năm 2016 và dược liệu giả theo quy định tại khoản 34 Điều 2 của Luật Dược năm 2016;
• Thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật không có hoạt chất; không có đủ loại hoạt chất đã đăng ký; có hoạt chất khác với hoạt chất ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa; có ít nhất một trong các hàm lượng hoạt chất chỉ đạt từ 70% trở xuống so với mức tối thiểu quy định tại quy chuẩn kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, công bố áp dụng;
• Hàng hoá có nhãn hàng hoá hoặc bao bì hàng hoá ghi chỉ dẫn giả mạo tên, địa chỉ tổ chức, cá nhân sản xuất hoặc nhập khẩu, phân phối hàng hoá; giả mạo mã số đăng ký lưu hành, mã số công bố, mã số mã vạch của hàng hoá hoặc giả mạo bao bì hàng hóa của tổ chức, cá nhân khác; giả mạo về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa hoặc nơi sản xuất, đóng gói, lắp ráp hàng hóa;
• Tem, nhãn, bao bì hàng hoá giả.

Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp sản xuất, buôn bán hàng giả đều bị truy tố về tội danh này. Bộ luật Hình sự năm 2015 đã có các tội danh riêng quy định hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực thực phẩm, phụ gia thực phẩm (Điều 193); hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194), hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, giống vật nuôi (Điều 195). Do đó, khoản 1 Điều 192 quy định loại từ đối với các hành vi thuộc phạm vi điều chỉnh của các điều luật trên.

Việc thực hiện một hoặc cả hai hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả chỉ cấu thành tội sản xuất, buôn bán hàng giả khi thuộc một trong các trường hợp sau:

(1) hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá từ 30 triệu đồng trở lên;

(2) Hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá dưới 30 triệu đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc tại một trong các Điều 188, 189, 190, 191, 193, 194, 195, 196 và 200 Bộ luật Hình sự hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Để xử lý tội phạm này thì cần xác định giá trị tương đương của hàng giả so với giá trị của hàng thật trên thị trường. Trường hợp khó xác định hàng thật thì so sánh với hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng để xác định giá trị.

Hậu quả của hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả gây ra là những thiệt hại vật chất và phi vật chất cho xã hội như: tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người, những thiệt hại về tài sản cho xã hội và những thiệt hại khác về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và xâm phạm trực tiếp đến quyền sở hữu công nghiệp của các doanh nghiệp, gây thiệt hại đến lợi ích vật chất, uy tín của doanh nghiệp có sản phẩm, hàng hóa bị người sản xuất, buôn bán hàng giả gây ra.

3. Văn phòng luật sư tố tụng

Văn phòng Luật sư Tố tụng – Chúng tôi tự hào cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên nghiệp và hiệu quả. Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm và am hiểu sâu sắc về các lĩnh vực pháp luật, chúng tôi cam kết mang đến cho Khách hàng những lời khuyên và giải pháp pháp lý tối ưu. Dịch vụ tư vấn của chúng tôi bao gồm tư vấn về các vấn đề liên quan đến dân sự, hình sự, thương mại, lao động, hôn nhân gia đình, đất đai và nhiều lĩnh vực khác. Chúng tôi luôn lắng nghe và hiểu rõ nhu cầu của Khách hàng để đưa ra những lời khuyên pháp lý chính xác và phù hợp.

Khi gặp phải các tranh chấp pháp lý, việc có một luật sư đại diện uy tín và có kinh nghiệm là điều vô cùng quan trọng. Văn phòng Luật sư Tố tụng cung cấp dịch vụ đại diện pháp lý trong các vụ kiện tụng, tranh chấp tại Tòa án và các cơ quan hành chính. Với sự am hiểu sâu rộng về quy trình tố tụng và khả năng thương thuyết xuất sắc, chúng tôi luôn nỗ lực bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khách hàng một cách tối đa. Chúng tôi cam kết đồng hành cùng khách hàng từ giai đoạn chuẩn bị hồ sơ, tham gia phiên tòa, cho đến khi đạt được kết quả tối ưu.