Khi bị xâm phạm quyền sở hữu tài sản thì phải xử lý như thế nào?

Giải thích pháp luật Trần Hà 09/05/2024

Tăng giảm cỡ chữ: A^- A⁺

Mục lục

Tài sản là thành quả lao động, mồ hôi nước mắt của mỗi người, do vậy việc bảo vệ quyền sở hữu tài sản là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, trong cuộc sống, không ít trường hợp xảy ra tình trạng xâm phạm quyền sở hữu tài sản, gây thiệt hại cho cá nhân, tổ chức và ảnh hưởng đến trật tự xã hội. Vậy, khi bị xâm phạm quyền sở hữu tài sản, chúng ta phải làm gì để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình? Tham khảo ngay bài viết dưới đây.

1. Quyền sở hữu tài sản là gì?

Quyền sở hữu tài sản bao gồm ba quyền cơ bản: quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt tài sản. Xâm phạm quyền sở hữu tài sản là hành vi xâm hại vào một hoặc nhiều quyền này.

Các tội phạm xâm phạm quyền sở hữu là hành vi nguy hiểm cho xã hội, do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện với mục đích cố ý hoặc vô ý, gây ra hoặc có nguy cơ gây ra thiệt hại cho quyền sở hữu được pháp luật bảo hộ.

2. Dấu hiệu cấu thành tội phạm xâm phạm quyền sở hữu

Khách thể: Là quyền sở hữu đối với tài sản, bao gồm tài sản nhà nước, tập thể, cá nhân hợp pháp.
Mặt khách quan: Thể hiện qua các hành vi như:
- Chiếm đoạt tài sản: Chuyển đổi quyền sở hữu tài sản trái pháp luật;
- Chiếm giữ trái phép tài sản: Chiếm giữ tài sản của người khác khi họ đã mất khả năng quản lý;
- Sử dụng trái phép tài sản: Sử dụng tài sản của người khác mà không được phép;
- Hủy hoại, làm hư hỏng tài sản: Gây thiệt hại hoặc mất giá trị tài sản.
Mặt chủ quan: Phần lớn các tội phạm xâm phạm quyền sở hữu được thực hiện cố ý, một số ít thực hiện do vô ý.
Chủ thể: Là người có năng lực trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Hậu quả: Gây thiệt hại về mặt vật chất và tinh thần cho bị hại.

Lưu ý:

Mức độ nghiêm trọng của tội phạm được đánh giá dựa trên giá trị tài sản bị xâm hại.
Hình thức xử lý tội phạm xâm phạm quyền sở hữu tùy thuộc vào hành vi, tính chất, mức độ nghiêm trọng và hậu quả gây ra.

Ví dụ:

Anh Minh là chủ sở hữu một cửa hàng tạp hóa nhỏ tại địa phương. Mai là Khách hàng thường xuyên của cửa hàng. Một buổi tối nọ, Mai đến cửa hàng của Minh khi cửa hàng đã đóng cửa. Mai dùng đá đập vỡ cửa kính và lấy đi một số tiền mặt cùng một số sản phẩm trong cửa hàng.

Trong trường hợp này:

Hành vi của Mai:
- Chiếm đoạt tài sản: Mai đã lấy đi tiền mặt và sản phẩm trong cửa hàng của Minh mà không có sự đồng ý của Minh.
- Hủy hoại tài sản: Mai đã đập vỡ cửa kính của cửa hàng Minh.
Dấu hiệu cấu thành tội phạm:
- Khách thể: Quyền sở hữu tài sản của Minh (tiền mặt, sản phẩm, cửa kính).
- Mặt khách quan: Mai đã thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản và hủy hoại tài sản.
- Mặt chủ quan: Mai thực hiện hành vi cố ý, nhận thức rõ hành vi của mình và mong muốn chiếm đoạt tài sản của Minh.
- Chủ thể: Mai là người có năng lực trách nhiệm hình sự.
- Hậu quả: Minh bị thiệt hại về mặt vật chất (tiền mặt, sản phẩm, cửa kính) và tinh thần.
Do đó, hành vi của Mai có thể bị cấu thành hành vi phạm tội Cướp giật tài sản theo Điều 171 Bộ luật Hình sự 2015.

Tội cướp giật tài sản – Tội xâm phạm sở hữu

3. Phân loại tội xâm phạm quyền sở hữu tài sản

Các tội xâm phạm quyền sở hữu tài sản được phân loại thành ba nhóm: các tội thực hiện bằng hành vi chiếm đoạt; các tội không có tính chất chiếm đoạt; các tội không có tính vụ lợi, không chiếm đoạt.

Theo quy định tại Bộ Luật Hình sự 2015, các tội có tính chất chiếm đoạt gồm 9 tội sau đây:

Tội cướp tài sản (điều 133);
Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản (điều 134);
Tội cưỡng đoạt tài sản (điều 135);
Tội cướp giật tài sản (điều 136);
Tội công nhiên chiếm đoạt tài sản (điều 137);
Tội trộm cắp tài sản (điều 138);
Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản (điều 139);
Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản (điều 140);
Tội chiếm giữ trái phép tài sản (điều 141);
Tội không có tính chất chiếm đoạt nhưng vụ lợi là tội sử dụng trái phép tài sản (điều 142);

Các tội không có hành vi chiếm đoạt, không vụ lợi gồm:

Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản (điều 143);
Tội thiếu trách nhiệm gây thiệt hại nghiêm trọng tới tài sản của Nhà nước (điều 144);
Tội thiếu vô ý gây thiệt hại nghiêm trọng tới tài sản (điều 145).

Xem thêm: Hình thức sở hữu riêng đối với tài sản

4. Khi bị xâm phạm quyền sở hữu tài sản thì phải làm sao?

4.1. Giữ bình tĩnh và thu thập bằng chứng

Quan sát và ghi nhớ: Ghi nhớ các chi tiết về hành vi xâm phạm như thời gian, địa điểm, đặc điểm của người xâm phạm, hành vi cụ thể, tài sản bị xâm hại,…
Thu thập bằng chứng: Chụp ảnh, quay video hiện trường vụ việc, thu thập lời khai của nhân chứng (nếu có), lưu giữ các biên bản, giấy tờ liên quan đến tài sản bị xâm hại.

4.2. Báo cáo cơ quan chức năng

Tùy vào mức độ nghiêm trọng của vụ việc, bạn có thể báo cáo đến:
- Công an địa phương nơi xảy ra vụ việc.
- Cơ quan điều tra hình sự.
- Tòa án nhân dân (nếu là tranh chấp dân sự).
Khi báo cáo, bạn cần cung cấp đầy đủ thông tin về vụ việc, bao gồm:
- Danh tính của bản thân và người xâm phạm.
- Nội dung vụ việc.
- Bằng chứng thu thập được.
Cơ quan chức năng sẽ tiến hành xác minh, điều tra vụ việc và xử lý theo quy định của pháp luật.

Liên hệ với luật sư để được hỗ trợ pháp lý.

4.3. Tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý

Bạn nên tham khảo ý kiến luật sư để được tư vấn cụ thể về các quyền lợi của mình, thủ tục tố tụng, giải quyết tranh chấp,…
Luật sư sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi một cách hiệu quả nhất và đảm bảo bạn tuân thủ đúng quy định của pháp luật.

4.4. Bảo vệ tài sản

Tùy vào tình hình cụ thể, bạn có thể:
- Di dời tài sản đến nơi an toàn.
- Thay đổi khóa cửa, mật mã bảo mật.
- Lắp đặt camera giám sát.

Ngoài ra, bạn cũng cần lưu ý:

Không nên tự ý giải quyết vụ việc bằng bạo lực hoặc hành vi vi phạm pháp luật.
Hợp tác với cơ quan chức năng trong quá trình điều tra.
Giữ gìn các bằng chứng liên quan đến vụ việc.

Việc bảo vệ quyền sở hữu tài sản là trách nhiệm của mỗi cá nhân. Khi bị xâm phạm quyền lợi, hãy chủ động thực hiện các biện pháp để bảo vệ bản thân và xử lý vụ việc theo đúng quy định của pháp luật.

5. Văn phòng luật sư tố tụng

Với đội ngũ luật sư dày dặn kinh nghiệm, chuyên môn cao và tâm huyết, chúng tôi tự tin mang đến cho Quý Khách hàng:

Tư vấn pháp luật chuyên sâu: Giải đáp mọi thắc mắc, phân tích vụ việc cụ thể và đưa ra giải pháp pháp lý phù hợp nhất cho từng trường hợp.
Soạn thảo hồ sơ pháp lý: Soạn thảo các văn bản pháp lý như đơn khởi kiện, đơn thanh toán bồi thường thiệt hại, hợp đồng,… một cách chính xác, chuyên nghiệp và hiệu quả.
Đại diện tham gia tố tụng: Đại diện Quý khách hàng tham gia các phiên tòa, phiên hòa giải, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của Khách hàng một cách trực tiếp và quyết liệt.
Dịch vụ pháp lý đa dạng: Cung cấp các dịch vụ pháp lý khác như tư vấn đầu tư, giải quyết tranh chấp lao động, tư vấn hôn nhân gia đình,…