Ưu điểm và hạn chế của di chúc miệng

Di chúc miệng là một trong hai hình thức chủ yếu của di chúc nhằm thể hiện ý chí cá nhân qua lời nói trước lúc lâm chung nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết và không được thành lập văn bản ngay tại thời điểm đó.

Điều 651 BLDS năm 2015 có những quy định liên quan đến di chúc miệng như sau :

“1. Trong trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa do bệnh tật hoặc các nguyên nhân khác mà không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng.

Sau ba tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ.”

Cùng với đó tại Khoản 1 và 5 Điều 652 có quy định về tính hợp pháp của di chúc miệng như sau :

Điều 652. Di chúc hợp pháp

“1. Di chúc được coi là hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép;

b) Nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật.

Di chúc miệng được coi là hợp pháp, nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực.”

Theo như pháp luật quy định, ta có thể thấy hình thức lập di chúc miệng là hình thức gián tiếp mà ở đây là người làm chứng lập thành di chúc bằng văn bản.

Với việc lập di chúc miệng, điều quan trọng là sự tin tưởng của người lập di chúc với người làm chứng. Việc truyền đạt trong lúc nguy kịch của người lập di chúc tới người làm chứng có thể không chính xác hoặc được hiểu theo nghĩa khác dẫn tới việc hiểu sai và truyền đạt không đúng tinh thần của người đã mất. Cùng với việc “lời nói gió bay” sẽ dẫn tới việc không hay kèm theo như mua chuộc người làm chứng, ý đồ tranh cướp tài sản,…