Bạo hành mẹ già có phạt tù không?

Giải thích pháp luật | Trần Hà | 21/05/2025

Tăng giảm cỡ chữ: A^- A⁺

Mục lục

Có lẽ, trong sâu thẳm trái tim mỗi người, hình ảnh người mẹ luôn là điều thiêng liêng và đáng kính trọng nhất. Vậy mà, đâu đó vẫn tồn tại những nghịch cảnh đau lòng khi mẹ già bị chính con cái ngược đãi, bạo hành. Điều này không chỉ trái với đạo lý mà còn vi phạm pháp luật. Vậy, câu hỏi đặt ra là “bạo hành mẹ già có phạt tù không?”. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin pháp lý cần thiết để giải đáp vấn đề này một cách chi tiết.

1. Thế nào là hành vi bạo hành mẹ già?

Bạo hành mẹ già không chỉ đơn thuần là những hành động xâm phạm thể chất mà còn bao gồm nhiều hình thức khác, gây ra những tổn thương sâu sắc về tinh thần và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người cao tuổi. Dưới đây là các dạng hành vi bạo hành mẹ già thường gặp:

Bạo hành về thể chất: Đây là hình thức bạo hành dễ nhận thấy nhất, bao gồm các hành động sử dụng vũ lực trực tiếp gây ra đau đớn, thương tích hoặc đe dọa đến tính mạng của mẹ già. Các hành vi này có thể là:

Đánh đập, xô đẩy, tát, đá: Bất kỳ hành động nào gây ra vết bầm tím, trầy xước, gãy xương hoặc các tổn thương khác trên cơ thể mẹ.
Giam giữ, trói buộc: Tước đoạt quyền tự do đi lại, nhốt mẹ trong phòng hoặc sử dụng dây trói một cách trái phép.
Bỏ mặc, không chăm sóc khi ốm đau: Cố ý không cung cấp thức ăn, nước uống, thuốc men hoặc sự chăm sóc y tế cần thiết khi mẹ bị bệnh, dẫn đến tình trạng sức khỏe suy yếu.
Lạm dụng thuốc men: Cho mẹ uống thuốc quá liều, sai loại hoặc không đúng chỉ định của bác sĩ, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Bạo hành về tinh thần: Hình thức bạo hành này khó nhận diện hơn nhưng lại có tác động âm thầm và kéo dài đến tâm lý của mẹ già. Nó bao gồm các hành vi:

Lăng mạ, chửi bới, xúc phạm: Sử dụng những lời lẽ thô tục, miệt thị, hạ thấp nhân phẩm và giá trị của mẹ.
Đe dọa, la hét: Tạo ra môi trường căng thẳng, sợ hãi, khiến mẹ luôn sống trong lo lắng và bất an.
Cô lập, kiểm soát: Ngăn cản mẹ giao tiếp với bạn bè, người thân, kiểm soát mọi hoạt động cá nhân của mẹ một cách độc đoán.
Gây áp lực tâm lý: Sử dụng những lời nói, hành động khiến mẹ cảm thấy tội lỗi, vô dụng hoặc là gánh nặng cho con cái.
Bỏ mặc, thờ ơ về mặt cảm xúc: Không quan tâm đến cảm xúc, nhu cầu tình cảm của mẹ, khiến mẹ cảm thấy cô đơn và bị bỏ rơi.

Bạo hành về tài chính: Hình thức bạo hành này xảy ra khi con cái hoặc người khác lợi dụng sự phụ thuộc về tài chính hoặc sự tin tưởng của mẹ già để chiếm đoạt, quản lý tài sản của mẹ một cách bất hợp pháp hoặc không vì lợi ích của mẹ. Các hành vi có thể bao gồm:

Chiếm đoạt tiền bạc, tài sản: Lấy trộm tiền, ép buộc mẹ giao tài sản, tự ý bán hoặc cầm cố tài sản của mẹ mà không được sự đồng ý.
Lừa đảo, dụ dỗ ký các giấy tờ liên quan đến tài sản: Lợi dụng sự lơ là, kém hiểu biết của mẹ để thực hiện các hành vi gian dối, chiếm đoạt tài sản.
Kiểm soát chặt chẽ chi tiêu: Tước đoạt quyền tự chủ tài chính của mẹ, quản lý mọi khoản chi tiêu một cách khắt khe và không hợp lý.
Bòn rút tiền lương hưu, trợ cấp: Chiếm đoạt các khoản thu nhập chính đáng của mẹ cho mục đích cá nhân.

Trong khi đó, Theo khoản 2 Điều 71 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định, con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật; trường hợp gia đình có nhiều con thì các con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ.

Như vậy, hành vi bạo hành mẹ già là trái pháp luật. Người thực hiện hành vi này có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Xem thêm: Vấn nạn bạo hành phụ nữ trong gia đình: Nỗi ám ảnh gieo rắc bao đau thương

2. Bạo hành mẹ già có phạt tù không?

Người thực hiện hành vi ngược đãi ông bà, cha mẹ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với một trong các tội sau:

2.1. Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ

Tại Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015 quy định như sau:

– Phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm khi đối xử tồi tệ hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể ông bà, cha mẹ mình thuộc một trong những trường hợp sau đây:

Thường xuyên làm cho nạn nhân bị đau đớn về thể xác, tinh thần;
Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

– Phạt tù từ 02 năm đến 05 năm khi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:

Đối với người già yếu;
Đối với người khuyết tật nặng, khuyết tật đặc biệt nặng hoặc người mắc bệnh hiểm nghèo.

2.2. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe

Trường hợp đánh đập nghiêm trọng hơn có thể bị truy cứu về Tội cố ý gây thương tích theo quy định tại Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 22 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017, cụ thể như sau:

1. Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Dùng vũ khí, vật liệu nổ, hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn có khả năng gây nguy hại cho nhiều người;
b) Dùng a-xít nguy hiểm hoặc hóa chất nguy hiểm;
c) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ;
d) Đối với ông, bà, cha, mẹ, thầy giáo, cô giáo của mình, người nuôi dưỡng, chữa bệnh cho mình;
đ) Có tổ chức;
e) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
g) Trong thời gian đang bị giữ, tạm giữ, tạm giam, đang chấp hành án phạt tù, đang chấp hành biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng hoặc đang chấp hành biện pháp xử lý vi phạm hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng hoặc đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc;
h) Thuê gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do được thuê;
i) Có tính chất côn đồ;
k) Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân.
…

Hành vi bạo hành mẹ già không chỉ là sự vi phạm pháp luật mà còn là sự suy đồi nghiêm trọng về giá trị đạo đức và lương tâm con người. Dưới góc độ đạo đức, hành vi này thể hiện sự vô ơn, bất hiếu đối với người đã có công sinh thành và dưỡng dục. Nó đi ngược lại truyền thống “kính lão đắc thọ” và đạo lý “uống nước nhớ nguồn” tốt đẹp của dân tộc Việt Nam cần được bài trừ và lên án mạnh mẽ.

Xem thêm: Phân biệt tội cố ý gây thương tích và giết người

3. Văn phòng luật sư tố tụng

Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm và am hiểu sâu sắc về các quy định pháp luật liên quan đến bạo lực gia đình và hình sự, chúng tôi cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ pháp lý toàn diện trong các vụ việc bạo hành. Chúng tôi sẽ:

Xác định rõ hành vi bạo hành, mức độ vi phạm và các quy định pháp luật có liên quan.
Hướng dẫn và hỗ trợ bạn thu thập các tài liệu, bằng chứng cần thiết để chứng minh hành vi bạo hành.
Chuẩn bị đầy đủ và chính xác các giấy tờ cần thiết để khởi kiện hoặc tố cáo hành vi bạo hành đến các cơ quan chức năng.
Luật sư của chúng tôi sẽ thay mặt bạn làm việc với cơ quan điều tra, viện kiểm sát và Tòa án, đảm bảo quyền lợi của người bị hại được bảo vệ một cách tối ưu trong suốt quá trình tố tụng.
Chúng tôi hiểu rằng những vụ việc bạo hành gây ra những tổn thương tinh thần to lớn. Chúng tôi sẽ cung cấp sự tư vấn và hỗ trợ tâm lý cần thiết để giúp bạn và người thân vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Đừng để sự im lặng dung túng cho những hành vi bạo hành mẹ già tiếp diễn. Hành động của bạn hôm nay không chỉ bảo vệ người thân yêu mà còn góp phần xây dựng một xã hội nhân văn và thượng tôn pháp luật. Hãy liên hệ ngay với Văn phòng luật sư tố tụng của chúng tôi để được tư vấn cụ thể và nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp.