Hình phạt của tội cố ý gây thương tích, gây tổn hại sức khỏe người khác
Song hành với sự phát triển của đất nước là sự nảy sinh các tệ nạn xã hội cũng như các hành vi phạm tội, đặc biệt là các hành vi xâm phạm, sức khỏe, danh dự nhân phẩm của người khác. Trong đó tội cố ý gây thương tích cho người khác đang có chiều hướng ngày càng gia tăng.
Tội cố ý gây thương tích là tội có tính chất nguy hiểm cao cho xã hội, nó trực tiếp xâm phạm tới khách thể của Luật hình sự bảo vệ đó là tính mạng, sức khỏe của con người.
Hành vi khách quan của tội này là người phạm tội có hành vi tác động đến thân thể của người khác làm cho người này bị thương, bị tổn hại đến sức khỏe như: Đâm, chém, đấm đá, đốt cháy, đầu độc v.v… nhưng với tính chất và mức độ nguy hiểm thấp hơn nên chỉ làm cho nạn nhân bị thương hoặc bị tổn hại đến sức khỏe chứ không làm cho nạn nhân bị chết.
Căn cứ xác định trách nhiệm hình sự của tội cố ý gây thương tích được thông qua tỉ lệ thương tật. Tuy nhiên, do yêu cầu của việc đấu tranh phòng chống loại tội phạm này nên nhà làm luật quy định thêm một số trường hợp tuy hành vi cố ý gây thương tích cho người khác có tỉ lệ thương tật dưới mức quy định vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
(i) Nếu tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà có tỉ lệ thương tật từ 11% đến 30% thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 1 Điều 134 BLHS 2015. Nếu tỉ lệ thương tật của người bị hại dưới 11% thì phải thuộc một trong các trường hợp quy định từ Điểm a đến Điểm k khoản 1 Điều 134 BLHS 2015 thì người phạm tội mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 1 Điều 134 BLHS 2015. Cụ thể: “Dùng vũ khí, vật liệu nổ, hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn có khả năng gây nguy hại cho nhiều người; Dùng a-xít nguy hiểm hoặc hóa chất nguy hiểm; Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ; Đối với ông, bà, cha, mẹ, thầy giáo, cô giáo của mình, người nuôi dưỡng, chữa bệnh cho mình; Có tổ chức; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; Trong thời gian đang bị giữ, tạm giữ, tạm giam, đang chấp hành án phạt tù, đang chấp hành biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng hoặc đang chấp hành biện pháp xử lý vi phạm hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng hoặc đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; Thuê gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do được thuê; Có tính chất côn đồ; Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân.”
(ii) Nếu tỉ lệ thương tật của người bị hại từ 31% đến 60%; phạm tội hai lần trở lên; tái phạm nguy hiểm; hai nạn nhân trở lên mà mỗi người bị thương tật từ 11% đến 31% hoặc thuộc một trong các trường hợp quy định từ điểm a đến điểm k khoản 1 Điều 134 BLHS 2015, thì người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 2 Điều 134 BLHS 2015 có khung hình phạt từ hai năm đến sáu năm tù.
(iii) Nếu tỉ lệ thương tật của người bị hại từ 61% trở lên (không thuộc trường hợp quy định tại điểm b khoản 4 Điều134 BLHS 2015) hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỉ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%; hoặc từ 31% đến 60% (đối với một người) hoặc từ 11% đến 30% (đối với mỗi người khi gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên) nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định từ điểm a đến điểm k khoản 1 Điều 134 BLHS 2015 thì người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 3 Điều 134 BLHS có khung hình phạt từ năm năm đến mười năm, nhẹ hơn so với khoản 3 Điều 104 BLHS 1999, sửa đổi bổ sung 2009.
(iv) Nếu dẫn đến chết nhiều người; gây thương tích làm biến dạng vùng mặt của người khác mà tỉ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; tỉ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm k khoản 1 Điều 134 BLHS 2015 hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỉ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60% nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm k khoản 1 Điều 134 BLHS 2015 thì người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 4 Điều 134 BLHS có khung hình phạt từ bảy năm đến mươi bốn năm tù.
(v) Nếu làm làm chết 02 người trở lên hoặc Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm k khoản 1 Điều 134 BLHS 2015 thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.
(vi) BLHS 2015 đã quy định một điểm mới so với BLHS 1999, sửa đổi bổ sung 2009 là “người chuẩn bị vũ khí, vật liệu nổ, hung khí nguy hiểm, a-xít nguy hiểm, hóa chất nguy hiểm hoặc thành lập hoặc tham gia nhóm tội phạm nhằm gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.”
Việc nâng cao hiệu quả phòng chống tội phạm nói chung và tội cố ý gây thương tích nói riêng trên địa bàn cả nước đang là vấn đề cấp bách hiện nay. Nó đòi hỏi phải tăng cường hơn nữa sự phối hợp cơ quan nhà nước và nhân dân để phòng chống tội phạm này lan rộng hơn nữa.