Lạm phát điểm gây ảnh hưởng thế nào?
Mục lục
Lạm phát điểm là tình trạng phổ biến thường gặp trong trường học nói riêng và trong cả nền giáo dục nói chung. Thực tế cho thấy, khi yêu cầu “điểm chuẩn” xét học bạ các trường đại học nâng cao thì vấn đề lạm phát trong lĩnh vực này xảy ra ngày một lớn. Đây cũng là điều đáng lo ngại bởi những hậu quả mà nó đem lại tương đối lớn, không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi người học mà còn là giáo dục chung của nước nhà.
1. Nguyên nhân của lạm phát điểm
Lạm phát về điểm xảy ra khi điểm số của người học vượt quá mức trung bình so với các năm trước và giữa các học sinh, sinh viên không có sự phân biệt, chênh lệch quá lớn về thang điểm. Nguyên nhân của lạm phát điểm số thường là:
- Điểm chuẩn xét tuyển học bạ của các trường nâng cao: Khi trường đại học tăng mức xét tuyển đầu vào, buộc học bạ của học sinh phải “đẹp”, phải có mức cạnh tranh lớn về điểm số.
- Giáo viên ưu ái, tạo điều kiện cho sinh viên: Thực chất, điều này có thể coi là hệ quả của nguyên nhân thứ nhất. Với nhu cầu xét học bạ ngày càng lớn, điểm số ngày một nâng cao, giáo viên sẽ tạo ra cơ hội, gỡ điểm, lấy điểm cho người học một cách dễ dàng để họ được theo học ngôi trường mong muốn.
- Do chính bản thân học sinh: Thông thường, bên cạnh việc chăm chỉ rèn luyện năng lực học tập, học sinh sẽ thực hiện việc trao đổi với bạn học cùng lớp để đạt được điểm cao đối với môn học không giỏi. Từ đó, người này bù trừ cho người còn lại, dẫn đến một tập thể có mức điểm cao như nhau.
- Do gia đình học sinh. Sự kỳ vọng lớn của gia đình một phần sẽ tác động đến suy nghĩ, hành động và thậm chí có thể trở thành áp lực của người học khi dùng mọi cách để được điểm cao.

2. Lạm phát về điểm ảnh hưởng như thế nào?
Trên thực tế, không phải điều gì “quá” cũng là tốt, đặc biệt trong lĩnh vực điểm số. Có thể nói, lạm phát về điểm số gây ảnh hưởng rất lớn đến chính môi trường học đường và sâu xa hơn là cả nền giáo dục, cụ thể như sau:
2.1. Không phản ánh được năng lực thực chất của người học
Tình trạng học sinh điểm cao do năng lực tương đối nhiều. Tuy nhiên, có những trường hợp học hành kém nhưng sẵn sàng dùng mọi thủ đoạn để điểm số được cải thiện cũng không phải ít như mua điểm, dọa dẫm bạn học, đút lót giáo viên,… Chính vì thế mà điểm cao không phản ánh được năng lực của người học.
2.2. Quyền lợi của sinh viên giữa các trường bị ảnh hưởng
Thông thường, ở trường THPT Chuyên, điểm học bạ của học sinh sẽ cao hơn trường cấp 3 trong tỉnh, thế nhưng khi xét tuyển yêu cầu điểm lại thấp hơn. Ngoài ra, khi tuyển sinh học bạ nhiều, sẽ giảm chỉ tiêu xét tuyển theo hình thức thi THPT, đồng nghĩa với việc điểm thi phải tăng cao, gây ra sự bất công giữa các học sinh.
Trên thực tế, chất lượng sinh viên tuyển bằng học bạ đang trở thành vấn đề đáng lo ngại của cả nền giáo dục. Theo VOV “So sánh kết quả học tập của sinh viên trúng tuyển ở các trường đại học công lập cho thấy, tỷ lệ sinh viên được xét tuyển học bạ đạt loại yếu khá cao”. Đó có lẽ là lý do, hiện nay, nhiều trường đại học bổ sung thêm các điều kiện khi xét học bạ như phải có chứng chỉ Ielts, giải HSG Quốc gia, HSG tỉnh,…

3. Pháp luật quy định thế nào để giảm lạm phát điểm?
Hiện nay, pháp luật chưa đưa ra giải pháp trực tiếp để ngăn chặn tình trạng lạm phát về điểm số. Tuy nhiên, đã có những quy định liên quan nhằm khắc phục những nguyên nhân dẫn đến lạm phát về điểm số như xử phạt vi phạm về quy định thi tại Điều 14 Nghị định 04/2021/NĐ-CP. Ngoài ra, đối với việc tổ chức, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người học, sẽ bị xử phạt nếu vi phạm những trường hợp sau đây:
“Điều 15. Vi phạm quy định về tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người học
1. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với hành vi tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người học không đúng quy định của pháp luật hiện hành.
2. Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc tổ chức kiểm tra, đánh giá lại kết quả của người học đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều này”.