Tội lừa dối khách hàng

Thuận mua vừa bán luôn là châm ngôn giữa người bán và khách hàng của họ. Vì vậy những hành vi cân gian dối, nói dối về nguồn gốc xuất xứ, chất liệu,… luôn là những điều cấm kỵ. Pháp luật có quy định về hành vi lừa dối khách hàng, nếu người bán cố tình vi phạm có thể bị xử phạt theo quy định của pháp luật hình sự.

1. Cấu thành tội lừa dối khách hàng

“Điều 198. Tội lừa dối khách hàng

1. Người nào trong việc mua, bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ mà cân, đong, đo, đếm, tính gian hàng hóa, dịch vụ hoặc dùng thủ đoạn gian dối khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

b) Thu lợi bất chính từ 5.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng.

…”

Để truy tố một người tội lừa dối khách hàng cần đủ 4 yếu tố như sau:

1.1. Chủ thể

Chủ thể của Tội lừa dối khách hàng là người từ 16 tuổi trở lên và có trách nhiệm hình sự.

Những chủ thể này không thuộc những trường hợp mất năng lực hình sự như người mắc bệnh tâm thần, mắc các bệnh khác làm ảnh hưởng đến khả năng nhận thức và điều khiển hành vi….

Chủ thể là có thể là người nước ngoài, người không quốc tịch, người Việt Nam thực hiện hoạt động bán hàng hoặc cung cấp dịch vụ.

Pháp nhân không phải là chủ thể của loại tội phạm này. 

1.2. Khách thể

Tội lừa dối khách hàng xâm phạm đến trật tự quản lý kinh tế và xâm phạm đến quyền lợi, lợi ích của con người.

Đối tượng tác động là hàng hóa, dịch vụ.

1.3. Mặt chủ quan

Yếu tố lỗi trong tội này được xác định là lỗi cố ý trực tiếp. Tội phạm nhận thức được hành vi gian dối và biết trước hậu quả của hành vi nhưng vẫn cố ý thực hiện.

Động cơ được xác định là vụ lợi nhằm thu lợi bất chính. Tuy nhiên khi xem xét tội phạm thì động cơ, mục đích không phải yếu tố bắt buộc.

1.4. Mặt khách quan

Hành vi lừa dối khách hàng của người bán hàng hoặc người cung cấp dịch vụ thực hiện một trong các thủ đoạn sau:

• Cân, đo, đong, đếm gian dối: Chủ thể phạm tội đã lợi dung lúc khách hàng không để ý hoặc đã chuẩn bị công cụ từ trước để cân, đo, đong, đếm hụt cân, thiếu cân cho khách hàng;

• Tính gian hàng hóa, dịch vụ: Đây là trường hợp người bán hàng, người cung cấp dịch vụ đã tính không đúng, nhiều hơn số tiền mà đáng lẽ khách phải trả để thu lợi bất chính;

• Thủ đoạn gian dối khác: Trường hợp chủ thể dùng các thủ đoạn có khả năng lừa dối khách hàng, gây thiệt hại cho họ như đánh tráo hàng,…

Tuy nhiên những hành vi trên chỉ bị truy tố tội lừa dối khách hàng nếu thuộc những trường hợp sau:

• Đã bị xử phạt hành chính hoặc đã bị kết án về tội này nhưng chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

• Thu lợi bất chính từ 5 triệu đồng trở lên.

So với tội sản xuất buôn bán hàng giả thì người bán hàng không phải sản xuất buôn bán hàng giả để lừa dối khách hàng mà chỉ dừng lại ở việc cân, đong, đo, đếm, tính gian, đánh tráo loại hàng hoặc dùng thủ đoạn gian dối khác gây thiệt hại nghiêm trọng cho khách hàng. Hàng hóa dịch vụ ở đây không phải hàng giả mà chúng chỉ khách thỏa thuận ban đầu giữa khách hàng và người bán mà thôi.

2. Hình phạt cho tội lừa dối khách hàng

Điều 198 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về” Tội lừa dối khách hàng”:

1. Người nào trong việc mua, bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ mà cân, đong, đo, đếm, tính gian hàng hóa, dịch vụ hoặc dùng thủ đoạn gian dối khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

b) Thu lợi bất chính từ 5.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Có tổ chức;

b) Có tính chất chuyên nghiệp;

c) Dùng thủ đoạn xảo quyệt;

d) Thu lợi bất chính 50.000.000 đồng trở lên.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Các khung hình phạt cho tội lừa dối khách hàng như sau:

• Cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm;
• Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm;
• Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.

Ngoài ra người phạm tội còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung là cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.