Các nguyên tắc cơ bản của Bộ luật tố tụng hình sự mới nhất

Khác Cẩm Xuyên 25/08/2022

Tăng giảm cỡ chữ: A^- A⁺

Mục lục

Nguyên tắc cơ bản của một ngành luật giúp ngành luật tồn tại và thực hiện một cách thống nhất. Bộ luật tố tụng hình sự mới nhất có những nguyên tắc cơ bản nào? Các nguyên tắc đó có đảm bảo được quyền con người, quyền công dân và lợi ích của các cá nhân tổ chức khác hay không?

1. Bộ luật tố tụng hình sự mới nhất

Bộ Luật tố tụng hình sự quy định trình tự thủ tục từ lúc tiếp nhận tin tố giác tội phạm đến khi thu thập chứng cứ, đưa vụ án ra xét xử cho đến thi hành án. Ngày 27/11/2015 Quốc hội thông qua Bộ Luật Tố tụng hình sự số 101/2015/QH13 có hiệu lực thi hành ngày 1/7/2016.

Tố tụng hình sự là những trình tự, thủ tục Tòa án xem xét, đánh giá một hành vi cụ thể có phải là tội phạm được quy định trong bộ luật hình sự hay không, người thực hiện hành vi có phải chịu trách nhiệm hình sự không và một số vấn đề liên quan đến thi hành án hình sự, các giai đoạn tố tụng hình sự chính là: khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử vụ án hình sự và thi hành bản án, quyết định của tòa án do pháp luật tố tụng hình sự quy định.

Quá trình giải quyết vụ án hình sự bao gồm các giai đoạn nhất định do luật định. Ở mỗi giai đoạn do cơ quan và người tiến hành tố tụng khác nhau.Những mối quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình tố tụng giữa các cơ quan và người tiến hành tố tụng với người tham gia tố tụng được pháp luật tố tụng hình sự điều chỉnh, trong đó quy định các quyền và nghĩa vụ của cơ quan, người tiến hành tố tụng cũng như của người tham gia tố tụng.

Thủ tục tố tụng hình sự được pháp luật quy định đảm bảo cho việc điều tra, truy tố, xét xử được khách quan, toàn diện, chính xác và công bằng; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người có liên quan.

2. Những nguyên tắc cơ bản bộ luật tố tụng hình sự mới nhất

Nguyên tắc của tố tụng hình sự là các quan điểm chỉ đạo xuyên suốt trong hoạt động tố tụng mà các cơ quan tiến hành tố tụng phải chấp hành, thể hiện quan điểm của Nhà nước trong hoạt động này. Các nguyên tắc được áp dụng đồng bộ trong suốt quá trình tố tụng.

Những nguyên tắc cơ bản bao gồm:

Bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tố tụng hình sự;
Tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân;
Bảo đảm quyền bình đẳng trước pháp luật;
Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về thân thể;
Bảo hộ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản của cá nhân; danh dự, uy tín, tài sản của pháp nhân;
Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình, an toàn và bí mật thư tín, điện thoại, điện tín của cá nhân;
Suy đoán vô tội. Người bị buộc tội không được xem là có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự, thủ tục theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự và có bản án kết tội của Tòa án theo quy định của pháp luật. ;

Không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm;
Xác định sự thật của vụ án;
Bảo đảm quyền bào chữa của người bị buộc tội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự;
Tuân thủ pháp luật trong hoạt động điều tra;
Trách nhiệm thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự;
Bảo đảm sự vô tư của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng;
Thực hiện chế độ xét xử có Hội thẩm tham gia;
Thẩm phán, Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật;
Tòa án xét xử tập thể;
Tòa án xét xử kịp thời, công bằng, công khai;
Tranh tụng trong xét xử được bảo đảm;
Chế độ xét xử sơ thẩm, phúc thẩm được bảo đảm;
Bảo đảm hiệu lực của bản án, quyết định của Tòa án;
Bảo đảm quyền được bồi thường của người bị thiệt hại trong hoạt động tố tụng hình sự;
Bảo đảm quyền khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự;
Kiểm tra, giám sát trong tố tụng hình sự.