Sử dụng ma túy trái phép

Người sử dụng chất ma túy trái phép được hiểu là người có hành vi sử dụng chất ma túy mà không được sự cho phép của người hoặc cơ quan chuyên môn có thẩm quyền và xét nghiệm dương tính chất ma túy trong cơ thể. Khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền phát hiện người có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy thì có bị xử lý hình sự hay không?

1. Sử dụng ma túy trái phép có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?

Tại Điều 199 Bộ luật Hình sự 1999 từng quy định về tội sử dụng trái phép chất ma túy như sau:

“1. Người nào sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, đã được giáo dục nhiều lần và đã bị xử lý hành chính bằng biện pháp đưa vào cơ sở chữa bệnh bắt buộc mà còn tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, thì bị phạt tù từ  ba tháng đến  hai năm.

2. Tái phạm tội này thì bị phạt tù từ hai năm đến năm năm.”

Theo đó, người nào sử dụng ma túy đã được giáo dục nhiều lần và đã bị xử phạt vi phạm hành chính đưa vào cơ sở bắt buộc chữa bệnh mà vẫn tiếp tục sử dụng thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Đến năm 2009, khi luật sửa đổi, bổ sung một số điều Bộ luật Hình sự 1999, đã bãi bỏ tội sử dụng trái phép chất ma túy. Tại Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017, từ Điều 247 – Điều 259 không có điều khoản nào quy định về tội danh sử dụng trái phép chất ma túy.

Có thể thấy, hiện nay, nếu một người chỉ sử dụng trái phép chất ma túy mà không có các hành vi mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép ma túy; không tổ chức, chứa chấp sử dụng trái phép ma túy hoặc lôi kéo người khác sử dụng trái phép ma túy,… thì sẽ không bị xử lý hình sự. Nhưng để bảo đảm sức răn đe và phòng ngừa hành vi vi phạm, Bộ luật Hình sự 2015 quy định người thực hiện hành vi phạm tội trong tình trạng mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi do dùng chất ma túy vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự về tội danh tương ứng.

2. Vì sao chỉ sử dụng ma túy trái phép không bị truy cứu trách nhiệm hình sự?

Các nhà làm luật lý giải lý do bãi bỏ Điều 199 Bộ luật Hình sự 1999 vì cho rằng nghiện ma túy là hiện tượng bệnh lý và chưa có thuốc đặc trị hiệu quả. Để giúp người nghiện có thể cai nghiện thành công, sự hỗ trợ lâu dài, kiên trì từ phía gia đình và xã hội là rất cần thiết. Cùng với đó thực hiện liệu pháp tâm lý, động viên nhằm xóa bỏ mặc cảm, vượt qua cám dỗ, làm lại cuộc đời. Việc truy cứu trách nhiệm hình sự có thể đem đến những hậu quả bất lợi về mặt xã hội như khiến người nghiệm tăng thêm sự mặc cảm, khiến cộng đồng xa lánh, kỳ thị và gây khó khăn cho việc cai nghiện cũng như tái hòa nhập cộng đồng.

Thực tiễn khi áp dụng Bộ luật Hình sự 1999 cho thấy người bị xử lý hình sự về tội danh sử dụng trái phép chất ma túy không nhiều; tác dụng răn đe, giáo dục, phòng ngừa không cao và không khắc phục được tình trạng tái nghiện.

Bên cạnh đó, luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật phòng, chống ma túy 2008 đã nhìn nhận người sử dụng trái phép chất ma túy dưới góc độ nhân đạo hơn, coi họ không chỉ là người vi phạm pháp luật mà còn là người bệnh và cần được đối xử phù hợp hơn để khuyến khích cai nghiện.

Trên cơ sở kế thừa Bộ luật Hình sự 2009 và quan điểm phi hình sự hóa hành vi sử dụng trái phép ma túy, Bộ luật Hình sự 2015 tiếp tục không quy định hành vi sử dụng trái phép ma túy là tội phạm.

3. Dịch vụ pháp lý tại Văn phòng Luật sư Phan Law Vietnam

Với nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực pháp lý hình sự, Phan Law Vietnam đã và đang nhận được nhiều sự tin tưởng từ Quý Khách hàng, chúng tôi luôn nỗ lực nâng cao kỹ năng, kiến thức cũng như chất lượng dịch vụ ngày càng tốt hơn. Đến với Văn phòng Luật sư Phan Law Vietnam, bạn sẽ được:

• Tư vấn chuyên sâu các quy định pháp luật Hình sự: Luật sư, Chuyên viên pháp lý sẽ tư vấn cho Khách hàng về các quy định pháp luật liên quan đến hành vi phạm tội và cách thức để bào chữa/buộc tội nhằm bảo vệ quyền lợi của bản thân;
• Đại diện tham gia tố tụng: Chúng tôi sẽ đại diện cho Khách hàng trong các thủ tục pháp lý liên quan đến việc bào chữa/buộc tội đối với hành vi phạm tội;
• Thu thập bằng chứng: Tìm cách thu thập đầy đủ chứng cứ để chứng minh tội danh của bị can, bị cáo và bảo vệ quyền lợi của Khách hàng.