Bạo hành kinh tế là gì?

Bạo hành kinh tế là gì? Một khái niệm nghe có vẻ xa lạ nhưng lại đang âm thầm gặm nhấm cuộc sống của rất nhiều người, đặc biệt là phụ nữ. Dù ít được nhắc đến, những hệ lụy mà bạo hành kinh tế gây ra cho đời sống vật chất, tinh thần và sức khỏe là vô cùng nghiêm trọng. Bài viết này sẽ làm sáng tỏ định nghĩa bạo hành kinh tế và những biểu hiện của nó.

1. Bạo hành kinh tế là gì? Biểu hiện của bạo hành kinh tế

Bạo hành kinh tế là hành vi sử dụng hoặc lạm dụng tài chính, nguồn lực kinh tế để kiểm soát, gây áp lực hoặc tước đoạt quyền tự chủ của một thành viên trong gia đình, thường là phụ nữ. Các biểu hiện cụ thể bao gồm:

1.1. Kiểm soát về tài chính

Một hình thức bạo lực tài chính trong gia đình thường thể hiện qua việc người đàn ông từ chối đóng góp tiền bạc, cố tình không chu cấp cho vợ hoặc người yêu như một cách gây áp lực hay trừng phạt. Hay cũng có thể ngăn cản nửa kia đi làm, kiếm tiền hoặc gây khó khăn để cản trở việc vợ có thu nhập riêng.

Trong nhiều trường hợp, người chồng kiểm soát toàn bộ số tiền mà vợ kiếm được, không cho cô ấy tự quyết định việc chi tiêu, từ đó tước đoạt quyền độc lập tài chính. Tiền bạc còn bị sử dụng như công cụ để điều khiển hành vi, khiến người phụ nữ phải lệ thuộc hoàn toàn vào mình.

Ngoài ra, một số người còn cố tình không đi làm, không làm việc nhà hoặc sa vào tệ nạn như rượu chè, cờ bạc, khiến nửa kia phải tự gánh vác toàn bộ kinh tế gia đình. Hoặc cũng có thể không cho phép nửa kia sử dụng tài sản chung vào các nhu cầu thiết yếu như y tế, giáo dục, sinh hoạt; hoặc quản lý chặt chẽ tài chính gia đình để tạo ra sự phụ thuộc.

Trong một số trường hợp, người vợ còn bị ép buộc phải đóng góp tiền bạc vượt quá khả năng, gây áp lực và bất công trong mối quan hệ.

1.2. Hủy hoại và chiếm đoạt tài sản

Một số hành vi bạo lực tài sản trong gia đình thể hiện qua việc đập phá tài sản của chính mình để gây áp lực tâm lý hoặc cố ý làm hư hỏng đồ đạc của vợ, bạn tình hay tài sản chung của gia đình. Ngoài ra, người bạo hành còn có thể chiếm đoạt tài sản riêng của người bạn đời, như tự ý lấy, sử dụng hoặc bán mà không có sự đồng ý của họ. Hay cũng có thể sử dụng tài sản chung vào mục đích cá nhân, không phục vụ lợi ích của cả gia đình, gây thiệt hại và bất công cho các thành viên khác.

1.3. Bóc lột lao động

Là khi một người ép buộc các thành viên khác trong gia đình, thường là phụ nữ và trẻ em, phải kiếm sống bằng những công việc bấp bênh như đi ăn xin hoặc lang thang ngoài đường; hoặc bắt họ làm việc quá sức, không được nghỉ ngơi; buộc phải thực hiện các công việc nặng nhọc, nguy hiểm, độc hại vượt quá khả năng của bản thân, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Trong một số trường hợp, người bị bóc lột còn bị ép tham gia vào các hoạt động lao động trái pháp luật, khiến họ đối mặt với nhiều rủi ro và hệ lụy pháp lý.

Như vậy, bạo hành kinh tế không chỉ đơn thuần là vấn đề về tiền bạc mà bản chất còn là một hình thức tước đoạt quyền con người, gây ra những hậu quả nặng nề về cả vật chất lẫn tinh thần cho nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ. Việc nhận diện rõ ràng các biểu hiện này là bước quan trọng để có thể can thiệp và hỗ trợ kịp thời cho những người đang phải chịu đựng.

Xem thêm: Vấn nạn bạo hành phụ nữ trong gia đình: Nỗi ám ảnh gieo rắc bao đau thương

2. Nguyên nhân dẫn đến bạo hành kinh tế

Bạo hành kinh tế là một vấn đề phức tạp, bắt nguồn từ sự tương tác của nhiều yếu tố cá nhân, xã hội và văn hóa. Cụ thể:

Bất bình đẳng giới và định kiến về vai trò giới: Đây được xem là một trong những nguyên nhân gốc rễ và sâu xa nhất dẫn đến bạo hành kinh tế. Trong nhiều xã hội, vẫn còn tồn tại những định kiến lạc hậu về vai trò của nam giới là trụ cột kinh tế chính, còn phụ nữ thường được gắn liền với vai trò nội trợ, chăm sóc gia đình và ít được coi trọng về khả năng kiếm tiền.

Sự bất bình đẳng này tạo ra một môi trường thuận lợi cho hành vi bạo hành kinh tế, khi người đàn ông cảm thấy có quyền kiểm soát tài chính và áp đặt ý chí lên người phụ nữ dựa trên vị thế “người kiếm tiền chính” của mình. Họ có thể từ chối đóng góp tài chính, kiểm soát thu nhập của vợ hoặc ngăn cản vợ tham gia lao động vì cho rằng đó không phải là “vai” của phụ nữ. Thậm chí, những thành công kinh tế của phụ nữ có thể bị xem là mối đe dọa đến “quyền lực” của người đàn ông, dẫn đến các hành vi bạo hành kinh tế nhằm tái khẳng định sự thống trị.

Văn hóa gia trưởng và quyền lực gia đình: Các hệ thống gia đình gia trưởng, nơi người đàn ông nắm giữ quyền lực tối cao và có quyền quyết định mọi vấn đề trong gia đình, cũng là một yếu tố quan trọng thúc đẩy bạo hành kinh tế. Trong môi trường này, người đàn ông có xu hướng coi tài sản và thu nhập của gia đình là của riêng mình hoặc ít nhất là có quyền chi phối tuyệt đối. Họ có thể sử dụng tài chính như một công cụ để duy trì quyền lực, kiểm soát hành vi và trừng phạt các thành viên khác trong gia đình, đặc biệt là phụ nữ, nếu họ không tuân theo ý muốn. Việc từ chối đưa tiền, quản lý chặt chẽ chi tiêu hoặc không cho phép sử dụng tài sản chung đều là những biểu hiện của việc lạm dụng quyền lực trong bối cảnh văn hóa gia trưởng.

Sự phụ thuộc kinh tế của nạn nhân: Tình trạng phụ thuộc kinh tế của phụ nữ vào người đàn ông là một yếu tố nguy cơ cao dẫn đến bạo hành kinh tế và đồng thời khiến nạn nhân khó có thể thoát khỏi tình trạng này. Sự phụ thuộc này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như: phải nghỉ việc để chăm sóc con cái, thiếu cơ hội tiếp cận giáo dục và việc làm hoặc bị chính người bạo hành ngăn cản tham gia lao động. Khi không có nguồn thu nhập riêng và phải hoàn toàn dựa vào tài chính của người khác, phụ nữ trở nên dễ bị kiểm soát và thao túng về mặt kinh tế. Họ có thể phải chấp nhận những hành vi bạo hành để đảm bảo nhu cầu cơ bản cho bản thân và con cái, tạo thành một vòng luẩn quẩn khó thoát.

Vấn đề cá nhân của người gây bạo hành: Một số đặc điểm cá nhân và vấn đề tâm lý của người gây bạo hành cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến hành vi bạo hành kinh tế. Những người có xu hướng kiểm soát cao, ghen tuông, thiếu tự tin hoặc có tiền sử lạm dụng chất kích thích (rượu, ma túy) có nhiều khả năng sử dụng tài chính như một công cụ để thể hiện quyền lực, trút giận hoặc bù đắp cho những thiếu hụt cá nhân. Các vấn đề về sức khỏe tâm thần cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng quản lý tài chính lành mạnh và dẫn đến những hành vi bạo hành kinh tế mang tính bột phát hoặc có hệ thống.

Sự thiếu hiểu biết về pháp luật: Cụ thể theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, đặc biệt là điều khoản công nhận lao động nội trợ là lao động có thu nhập trong việc xác định tài sản chung, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và làm trầm trọng thêm tình trạng bạo hành kinh tế. Nhiều phụ nữ, đặc biệt những người dành trọn thời gian cho gia đình, không nhận thức được quyền sở hữu hợp pháp của mình đối với tài sản chung, dẫn đến việc dễ dàng chấp nhận sự kiểm soát tài chính độc đoán từ người chồng và không dám lên tiếng bảo vệ quyền lợi.

Ngược lại, người gây bạo hành có thể lợi dụng sự thiếu hiểu biết này để khiến nạn nhân tin rằng họ không có quyền định đoạt tài sản vì không trực tiếp tạo ra thu nhập. Khi xảy ra tranh chấp hoặc ly hôn, sự mù mờ về pháp luật càng đẩy người phụ nữ vào thế bất lợi. Do vậy, việc thiếu kiến thức pháp luật không chỉ là một yếu tố đi kèm mà còn là một rào cản lớn trong việc giải quyết và ngăn chặn bạo hành kinh tế.

Xem thêm: Cần làm gì và báo cho ai khi thấy hành vi bạo hành phụ nữ và trẻ em?

3. Hỗ trợ pháp lý tại Văn phòng luật sư tố tụng

Bạo hành kinh tế, dù vô hình, lại mang đến những vết thương sâu sắc và dai dẳng. Nếu bạn hoặc người thân đang phải đối mặt với tình trạng này, đừng im lặng chịu đựng. Tại Văn phòng Luật sư Tố tụng, chúng tôi thấu hiểu những khó khăn và tổn thương mà bạn đang gánh chịu. Chúng tôi không chỉ cung cấp những tư vấn pháp lý chuyên nghiệp mà còn là người đồng hành đáng tin cậy, giúp bạn từng bước bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Chúng tôi mang đến sự hỗ trợ toàn diện:

• Tư vấn chuyên sâu về pháp luật: Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm của chúng tôi sẽ tận tình giải thích cặn kẽ các quy định pháp luật liên quan đến bạo hành kinh tế, đặc biệt là các quyền của bạn theo Luật Hôn nhân và gia đình, giúp bạn hiểu rõ vị thế pháp lý của mình và những hành động cần thiết để bảo vệ bản thân.
• Đánh giá và phân tích tình huống: Chúng tôi lắng nghe câu chuyện của bạn một cách thấu đáo, thu thập thông tin và phân tích chi tiết các hành vi bạo hành kinh tế mà bạn đang phải đối mặt. Từ đó, chúng tôi sẽ đưa ra những đánh giá pháp lý chính xác và xây dựng lộ trình giải quyết phù hợp với tình huống cụ thể của bạn.
• Soạn thảo văn bản pháp lý: Chúng tôi hỗ trợ soạn thảo các đơn thư, văn bản pháp lý cần thiết như đơn tố cáo, đơn khởi kiện yêu cầu bảo vệ quyền lợi, đơn yêu cầu chia tài sản, đảm bảo tính chính xác và hiệu quả pháp lý cao.
• Đại diện và bảo vệ quyền lợi: Với sự ủy quyền của bạn, chúng tôi sẽ trực tiếp tham gia vào các quá trình tố tụng tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bạn một cách tận tâm và chuyên nghiệp. Chúng tôi sẽ là người đại diện mạnh mẽ, đảm bảo tiếng nói của bạn được lắng nghe và quyền lợi của bạn được tôn trọng.
• Hỗ trợ tâm lý và kết nối cộng đồng: Chúng tôi hiểu rằng bạo hành kinh tế không chỉ gây ra những tổn thất về vật chất mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần. Bên cạnh sự hỗ trợ pháp lý, chúng tôi sẵn sàng lắng nghe, chia sẻ và kết nối bạn với các tổ chức, chuyên gia tâm lý uy tín để bạn nhận được sự hỗ trợ toàn diện.

Đừng để bạo hành kinh tế tiếp tục gặm nhấm cuộc sống của bạn. Hãy liên hệ với Văn phòng Luật sư Tố tụng ngay hôm nay để được tư vấn và hỗ trợ pháp lý kịp thời. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình tìm lại sự tự chủ và xây dựng một cuộc sống tốt đẹp hơn. Sự im lặng không phải là giải pháp, hãy cho chúng tôi cơ hội được giúp bạn!