Những thay đổi trong Bộ Luật Dân sự mới nhất

Theo dõi Luật Sư Tố Tụng trên

Bộ Luật Dân sự mới nhất đã có những thay đổi gì? Chúng ta cùng nhau tìm hiểu những sự thay đổi trong Bộ Luật Dân sự 2015 có hiệu lực thi hành năm 2017. Như chúng ta đã biết các quan hệ xã hội thay đổi liên tục vì vậy các quy phạm pháp luật cũng phải thay đổi theo để đáp ứng yêu cầu đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các nhân trong quan hệ xã hội được Luật Dân sự điều chỉnh.

Bộ Luật Dân sự năm 2015 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2017 quy định địa vị pháp lý, chuẩn mực pháp lý về cách ứng xử của cá nhân, pháp nhân; quyền, nghĩa vụ về nhân thân và tài sản của cá nhân, pháp nhân trong các quan hệ được hình thành trên cơ sở bình đẳng, tự do ý chí, độc lập về tài sản. Những điểm mới của Bộ Luật Dân sự 2015 so với những Bộ Luật khác như sau:

1.Quy định riêng về quyền hưởng dụng

Quyền hưởng dụng đối với tài sản không được quy định trong Bộ Luật Dân sự trước đó, có thể thấy quyền hưởng dụng là một quy định mới hoàn toàn trong Bộ Luật Dân sự 2015. Quyền hưởng dụng là quyền của chủ thể được khai thác công dụng và hưởng hoa lợi, lợi tức đối với tài sản thuộc quyền sở hữu của một chủ thể khác trong một thời hạn nhất định.

Tại Điều 159 Bộ luật Dân sự mới nhất có thể hiểu quyền hưởng dụng là một quyền khác đối với tài sản. Quyền hưởng dụng được xác định theo quy định của pháp luật, theo thỏa thuận hoặc theo di chúc.

Quyền hưởng dụng được xác lập khi chủ thể chiếm hữu được tài sản thực tế tức là tính từ thời điểm chuyển giao tài sản, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

Quyền hưởng dụng có chủ thể là cả cá nhân lẫn pháp nhân. Thời hạn hưởng lợi do pháp luật quy định nhưng tối đa đến 30 năm nếu người hưởng dụng đầu tiên là pháp nhân. Người hưởng dụng có quyền cho thuê tài sản trong thời gian hưởng dụng.

2. Quy định cho phép chuyển đổi giới tính trong Bộ Luật Dân sự mới nhất

Quy định cho phép chuyển đổi giới tính cũng là quy định lần đầu được đưa vào Bộ Luật Dân sự nhằm đáp ứng những thay đổi trong đời sống xã hội mới.

Theo đó Điều 37 của Luật này quy định: “Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật. Cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo quy định của Bộ luật này và luật khác có liên quan.”

Quyền được chuyển đổi giới tính và quyền xác định lại giới tính là những quyền nhân thân gắn liền với một cá nhân. Tuy nhiên quy định trong Bộ Luật Dân sự chỉ mang tính nguyên tắc, cần có những quy định chi tiết để có thể hoàn thiện hơn nữa quy định về chuyển đổi giới tính.

3. Cho phép thỏa thuận lãi suất

Bộ Luật dân sự năm 2015 đã khắc phục những bất cập của Bộ Luật Dân sự năm 2005 về lãi suất trong hợp đồng vay như sau:

Thay vì quy định thay vì khống chế lãi suất vay do các bên thỏa thuận không được vượt quá 150% mức lãi suất cơ bản NHNN công bố như quy định của BLDS năm 2005 thì điều luật này đã đưa ra một con số khống chế rõ ràng (không quá 20%/năm). Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn nêu trên thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.

4. Pháp nhân cũng có thể là người giám hộ

Đây vẫn là một quy định hoàn toàn mới so với những Bộ Luật Dân sự trước kia, việc giám hộ không chỉ cá nhân có thể thực hiện mà pháp nhân cũng có thể nếu đáp ứng những điều kiện sau đây theo quy định tại điều 50 Bộ Luật Dân sự 2015:

• Có năng lực pháp luật dân sự phù hợp với việc giám hộ.

• Có điều kiện cần thiết để thực hiện quyền, nghĩa vụ của người giám hộ.

5. Thực hiện hợp đồng khi hoàn cảnh thay đổi

Để khắc phục những thiếu sót trong Bộ Luật Dân sự trước, Bộ Luật Dân sự mới nhất đã thêm chế định thực hiện hợp đồng khi hoàn cảnh thay đổi nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của những cá nhân tham gia vào quan hệ tài sản.

Tại Điều 420 có quy định hoàn cảnh thay đổi cơ bản khi có các điều kiện như: Thay đổi do những nguyên nhân khách quan xảy ra sau khi giao kết hợp đồng; Tại thời điểm giao kết hợp đồng các bên không thể lường trước được sự thay đổi do hoàn cảnh. Khi xuất hiện hoàn cảnh thay đổi các bên có thể đàm phán với nhau để thay đổi quyền và nghĩa vụ, nếu các bên không thể giải quyết có thể yêu cầu Tòa án giải quyết như sau:

• Chấm dứt hợp đồng;
• Sửa đổi hợp đồng.

Việc sửa đổi hợp đồng chỉ xảy ra khi Tòa án nhận thấy việc chấm dứt hợp đồng sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn rất nhiều so với việc sửa đổi hợp đồng.

6. Thứ tự ưu tiên thanh toán trong thừa kế

Tại Điều 658 Bộ Luật Dân sự mới nhất có quy định về các nghĩa vụ tài sản và các khoản chi phí liên quan đến di sản thừa kế được thanh toán. Theo đó, thứ tự ưu tiên được quy định như sau:

“1. Chi phí hợp lý theo tập quán cho việc mai táng.

2. Tiền cấp dưỡng còn thiếu.

3. Chi phí cho việc bảo quản di sản.

4. Tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ.

5. Tiền công lao động.

6. Tiền bồi thường thiệt hại.

7. Thuế và các khoản phải nộp khác vào ngân sách nhà nước.

8. Các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân.

9. Tiền phạt.

10. Các chi phí khác.”

Quy định có sử thay đổi so với Bộ Luật Dân sự 2005 như sau: Chi phí cho việc bảo quản di sản được đưa từ vị trí thứ 9 lên thứ 3; Khoản tiền phạt được chuyển từ vị trí thứ 7 xuống khoản 9. Nhận thấy sự thay đổi này là hợp lý, bởi các nhà lập pháp đã coi trọng chi phí bảo quản di sản thừa kế hơn, việc đảm bảo sự toàn vẹn của di sản có ý nghĩa lớn trong việc phân chia di sản thừa kế. Việc ưu tiên phân chia tài sản thừa kế cho pháp nhân cá nhân trước khi chi cho Nhà nước cũng đảm bảo việc ổn định trật tự xã hội.