Phạm tội lần đầu là gì?

Theo dõi Luật Sư Tố Tụng trên

Kính chào văn phòng luật Phan Law Vietnam, tôi có vấn đề mong được giải đáp như sau:
Thời gian qua có nhiều vụ án xảy ra và tôi có nghe nhắc đến vấn đề phạm tội lần đầu đối với những người phạm tội. Qua tìm hiểu thì tôi được biết nếu thuộc trường hợp này thì người phạm tội hình như sẽ được giảm án. Tuy nhiên tôi cũng chưa thật sự hiểu rõ về những quy định trong vấn đề này. Vì thế tôi gửi câu hỏi và rất mong nhận được sự tư vấn chính xác từ luật sư.
Xin chân thành cảm ơn!

Trả lời:

Phan Law Vietnam gửi lời chào đến bạn, cảm ơn bạn đã có sự quan tâm và gửi câu hỏi về cho chúng tôi. Đối với nội dung thắc mắc của bạn, chúng tôi xin trả lời như sau:

Phạm tội lần đầu là gì?

Trong quá trình tố tụng thì khi xét đến lý lịch tội phạm hầu hết đều đề cập đến vấn đề phạm tội lần đầu của người phạm tội. Vì đây được xem như một trong những căn cứ để xem xét giảm nhẹ hình phạt. Pháp luật hình sự hiện hành nói chung mà cụ thể là tại Công văn số 01/2017/GĐ-TANDTC có hướng dẫn về cách áp dụng tình tiết này. Theo đó phạm tội lần đầu được hiểu là từ trước đến nay chưa phạm tội lần nào. Nếu trước đó đã phạm tội và bị kết án, nhưng đã được xóa án tích hoặc chưa bị kết án, nhưng đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc chưa bị kết án, chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự nay bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong cùng lần phạm tội sau, thì không được coi là phạm tội lần đầu.

Phạm luật cũng đã chỉ rõ các trường hợp được áp dụng tình tiết này bao gồm:

– Trước đó chưa phạm tội lần nào;

– Trước đó đã thực hiện hành vi phạm tội nhưng được miễn trách nhiệm hình sự;

– Trước đó đã thực hiện hành vi phạm tội nhưng được áp dụng biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng;

– Trước đó đã bị kết án nhưng thuộc trường hợp được coi là không có án tích.

Bên cạnh đó, pháp luật cũng đề cập đến vấn đề phạm tội lần đầu cũng đồng thời thuộc trường hợp ít nghiêm trọng. Những trường hợp này được áp dụng khi:

– Phạm tội gây nguy hại không lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến ba năm tù;

– Phạm tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc phạm tội đặc biệt nghiêm trọng nhưng người phạm tội có vị trí, vai trò thứ yếu, không đáng kể trong vụ án có đồng phạm.

Chính sách khoan hồng với người phạm tội lần đầu

Một trong những nguyên tắc điển hình của pháp luật hình sự Việt Nam chính là chính sách khoan hồng. Việc áp dụng chính sách này nhằm mục đích tạo điều kiện cho người phạm tội có cơ hội tái hòa nhập với xã hội. Do đó phạm tội lần đầu là một trong những căn cứ để xem xét xử lý nhẹ hơn. Cụ thể điểm I khoản 1 Điều 51 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 đã quy định phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Khi đó cơ quan có thẩm quyền có thể quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng cho người phạm tội. Tuy nhiên việc áp dụng này sẽ không bắt buộc phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật đối với người phạm tội lần đầu là người giúp sức trong vụ án đồng phạm nhưng có vai trò không đáng kể.

Bên cạnh đó tình tiết phạm tội lần đầu còn có thể được xem xét tha tù trước thời hạn nếu đáp ứng được điều kiện quy định tại Điều 2 Nghị quyết 01/2018/NQ-HĐTP.