Quan hệ dân sự là gì? Đặc điểm của quan hệ dân sự

Theo dõi Luật Sư Tố Tụng trên

Quan hệ dân sự thường xuyên được nhắc đến và sử dụng trong đời sống xã hội hàng ngày. Tuy nhiên, pháp luật hiện hành hướng dẫn quan hệ dân sự là gì? Các đặc điểm của mối quan hệ này như thế nào? Vẫn là thắc mắc chung của rất nhiều chủ thể. Cùng Phan Law Vietnam làm rõ hơn vấn đề quan hệ dân sự ngay trong nội dung bài viết dưới đây.

Quan hệ dân sự là gì?

Quan hệ dân sự là những mối quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực dân sự, liên quan đến những yếu tố đời sống hàng ngày như yếu tố nhân thân, tài sản, lao động, hôn nhân gia đình, thương mại,…Những mối quan hệ dân sự này phát sinh dựa trên ý chí của chủ thể tham gia, nhằm đáp ứng nhu cầu về vật chất, tinh thần của chủ thể dân sự. Tuy nhiên, quan hệ dân sự được điều chỉnh chung bởi Bộ Luật Dân sự hiện hành và các văn bản pháp lý liên quan khác dựa trên cơ sở bình đẳng, tự định đoạt và tự chịu trách nhiệm của các chủ thể tham gia các quan hệ dân sự.

Chủ thể của quan hệ dân sự

Chủ thể tham gia vào quan hệ dân sự phải đáp ứng được đầy đủ yếu tố về năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự. Trên thực tế, chủ thể của quan hệ dân sự rất đa dạng, vì nhu cầu được đáp ứng vật chất, tinh thần là nhu cầu chung của mọi người. 

Chủ thể đối với quan hệ dân sự có thể là cá nhân, pháp nhân, các tổ chức hợp tác, hộ gia đình và ở một số trường hợp chủ thể có thể là Nhà nước Cộng Hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.

Khách thể của quan hệ dân sự là gì?

Khách thể đối với mối quan hệ pháp luật bất kỳ là thứ mà các chủ thể tham gia thực hiện quan hệ pháp luật hướng đến, tác động đến. Trong mối quan hệ dân sự, khách thể có thể là giá trị vật chất, cũng có thể là giá trị tinh thần để thỏa mãn, đáp ứng mục đích cuối cùng, là kết quả của quan hệ dân sự. Pháp luật không liệt kê chi tiết khách thể của quan hệ dân sự, tuy nhiên dựa vào các quy định chung tại Bộ Luật Dân sự hiện hành, những khách thể này bao gồm:

Thứ nhất, tài sản

Điều 105 Bộ Luật Dân sự 2015 có quy định về tài sản có thể là:

“1. Tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản.

2. Tài sản bao gồm bất động sản và động sản. Bất động sản và động sản có thể là tài sản hiện có và tài sản hình thành trong tương lai.”

Thứ hai, hành vi nghĩa vụ trong hợp đồng

Nghĩa vụ được hiểu theo quy định tại Điều 247 Bộ Luật Dân sự 2015 là việc mà theo đó, một hoặc nhiều chủ thể tham gia phải chuyển giao vật, chuyển giao quyền, trả tiền hoặc giấy tờ có giá, thực hiện công việc hoặc không được thực hiện công việc nhất định vì lợi ích của bên có quyền theo hợp đồng đã giao kết. Đối tượng của nghĩa vụ là tài sản, công việc phải thực hiện hoặc không được thực hiện.

Thứ ba, giá trị nhân thân

Quyền nhân thân của mọi chủ thể dân sự có thể gắn với tài sản hoặc không gắn với tài sản. Đó là những quyền gắn liền với mỗi cá nhân, không thể chuyển giao cho người khác. Giá trị nhân thân chính là cơ sở để phát sinh lợi ích về nhân thân.

Thứ tư, kết quả của hoạt động tinh thần sáng tạo

Sáng tạo là một loại lao động đặc biệt. Kết quả của quá trình sáng tạo chính là những đối tượng sở hữu trí tuệ. Những đối tượng này bao gồm: quyền tác giả, quyền liên quan đến quyền tác giả, quyền sở hữu công nghiệp, quyền đối với giống cây trồng.