Xâm hại tinh thần trẻ em: Cần làm gì để bảo vệ nụ cười trẻ thơ?

Theo dõi Luật Sư Tố Tụng trên

Bị xâm hại tinh thần là một trải nghiệm vô cùng đau đớn và tổn thương đối với bất kỳ đứa trẻ nào. Những hành vi lăng mạ, sỉ nhục, đe dọa, cô lập và ép buộc có thể để lại những vết sẹo tâm lý lâu dài, ảnh hưởng đến sự phát triển và chất lượng cuộc sống của các em sau này. Vậy hành vi xâm hại tinh thần trẻ em bị xử phạt như thế nào theo quy định của pháp luật? Xem ngay.

1. Thực trạng xâm hại tinh thần trẻ em hiện nay

Xâm hại tinh thần trẻ em là vấn đề nhức nhối, để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sự phát triển của trẻ em. Theo thống kê, một số báo cáo cho thấy tình trạng này đang gia tăng đáng báo động.

• Tổng cục Cảnh sát: Trong 9 tháng đầu năm 2022, đã phát hiện 1.711 vụ xâm hại trẻ em với 1.806 trẻ em, trong đó có nhiều vụ xâm hại tinh thần.
• Báo cáo của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội: Năm 2021, tổng số trẻ em bị bạo hành, xâm hại là 1.913 trẻ, trong đó 1.000 trẻ bị xâm hại tình dục, 913 trẻ bị bạo hành khác.

• Ngoài ra, các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ trẻ em bị xâm hại tinh thần cao hơn nhiều so với số liệu thống kê chính thức.
  • Điều tra của UNICEF: Khoảng 1/3 trẻ em Việt Nam trong độ tuổi 14-17 tuổi từng bị bạo lực tinh thần.
  • Nghiên cứu của Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia: 20,2% trẻ em từ 13 đến 17 tuổi từng bị bạo lực tinh thần.

Hình thức xâm hại tinh thần đa dạng:

• Lăng mạ, sỉ nhục: Dùng lời nói để xúc phạm, hạ nhục, chê bai trẻ em, khiến trẻ em cảm thấy xấu hổ, tự ti và mất giá trị bản thân.
• Đe dọa, dọa nạt: Sử dụng lời nói hoặc hành động để đe dọa, khiến trẻ em sợ hãi, lo lắng và bất an.
• Cô lập: Cố ý cô lập trẻ em khỏi bạn bè, gia đình và các hoạt động xã hội, khiến trẻ em cảm thấy cô đơn và lạc lõng.
• Ép buộc: Dùng vũ lực, đe dọa hoặc lừa gạt để buộc trẻ em thực hiện những hành vi mà trẻ em không muốn, trái với ý muốn của trẻ em. Ngoài ra, sự kỳ vọng quá lớn của cha mẹ cũng khiến nhiều bạn áp lực.
• Bỏ mặc: Không quan tâm, không chăm sóc, không đáp ứng nhu cầu cơ bản về thể chất và tinh thần của trẻ em, khiến trẻ em cảm thấy bị tổn thương và thiếu thốn tình cảm.

Hậu quả nghiêm trọng:

• Rối loạn tâm lý: Trẻ em có thể bị trầm cảm, lo âu, rối loạn ám ảnh cưỡng chế, rối loạn stress sau sang chấn, hoặc có những hành vi tiêu cực như tự làm hại bản thân, nghiện ngập, bạo lực.
• Khó khăn trong học tập và giao tiếp xã hội: Trẻ em có thể gặp khó khăn trong việc tập trung, học tập, và giao tiếp với bạn bè và người thân. Nhiều bạn có xu hướng trở nên “thu mình”, nhút nhát, sống khép kín hơn.
• Mất niềm tin vào bản thân và xã hội: Trẻ em có thể cảm thấy tự ti, mặc cảm, và mất niềm tin vào bản thân và xã hội.

Xem thêm: Các chế tài xử lý hành vi xâm hại danh dự nhân phẩm theo quy định hiện hành

2. Hành vi xâm hại tinh thần trẻ em bị xử phạt như thế nào?

Tại Điều 1 Luật Trẻ em 2016 quy định: ” Trẻ em là người dưới 16 tuổi “

Do đó, người dưới 16 tuổi thì được xem là trẻ em theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Điều 27 Luật Trẻ em 2016 quy định về quyền được bảo vệ để không bị bạo lực, bỏ rơi, bỏ mặc:

Trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức để không bị bạo lực, bỏ rơi, bỏ mặc làm tổn hại đến sự phát triển toàn diện của trẻ em.

– Khoản 3, Khoản 6 Điều 4 Luật Trẻ em 2016 quy định:

Bạo lực trẻ em là hành vi hành hạ, ngược đãi, đánh đập; xâm hại thân thể, sức khỏe; lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm; cô lập, xua đuổi và các hành vi cố ý khác gây tổn hại về thể chất, tinh thần của trẻ em.

Trẻ em là thế hệ tương lai, là nguồn nhân lực quan trọng cho sự phát triển của đất nước. Việc bảo vệ trẻ em là nhiệm vụ hàng đầu tạo ra một thế hệ trẻ khỏe mạnh, thông minh, có đạo đức, góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh. Do vậy, xâm hại tinh thần trẻ em có thể quy thành hành vi bạo lực trẻ em và sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Cụ thể, theo Điều 22 Nghị định 130/2021/NĐ-CP ngày 30/12/2021 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo trợ, trợ giúp xã hội và trẻ em, trong đó quy định về việc xử phạt vi phạm quy định về cấm bạo lực với trẻ em như sau:

1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:

a) Bắt nhịn ăn, nhịn uống, không cho hoặc hạn chế vệ sinh cá nhân; bắt sống ở nơi có môi trường độc hại, nguy hiểm hoặc các hình thức đối xử tồi tệ khác với trẻ em;

b) Gây tổn hại về tinh thần, xúc phạm nhân phẩm, danh dự, lăng mạ, chửi mắng, đe dọa, cách ly ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ em;

c) Cô lập, xua đuổi hoặc dùng các biện pháp trừng phạt để dạy trẻ em gây tổn hại về thể chất, tinh thần của trẻ em;

d) Thường xuyên đe dọa trẻ em bằng các hình ảnh, âm thanh, con vật, đồ vật làm trẻ em sợ hãi, tổn hại về tinh thần.

2. Biện pháp khắc phục hậu quả:

a) Buộc chịu mọi chi phí để khám bệnh, chữa bệnh (nếu có) cho trẻ em đối với hành vi vi phạm tại khoản 1 Điều này;

b) Buộc tiêu hủy vật phẩm gây hại cho sức khỏe trẻ em đối với hành vi vi phạm tại điểm d khoản 1 Điều này.

Quyền của trẻ em được pháp luật bảo vệ quy định tại mục I chương II Luật Trẻ em 2016. Bất kể ai xâm hại đến quyền trẻ em đều bị pháp luật trừng phạt nghiêm khắc. Như vậy, các hành vi bạo lực với trẻ em thì sẽ có thể bị phạt hành chính từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng, đồng thời phải chịu tất cả các chi phí để khám chữa bệnh cho trẻ nếu có phát sinh trên thực tế.

3. Nạn nhân và người nhà nên làm gì để bảo vệ con em mình trước hành vi xâm hại tinh thần trẻ em?

3.1. Nâng cao nhận thức

• Hiểu rõ về hành vi xâm hại tinh thần trẻ em: Nắm rõ các hình thức xâm hại tinh thần, dấu hiệu nhận biết trẻ em bị xâm hại tinh thần, và hậu quả của xâm hại tinh thần đối với trẻ em.
• Tìm hiểu về các quy định pháp luật liên quan đến bảo vệ trẻ em: Hiểu rõ quyền lợi của trẻ em được bảo vệ khỏi mọi hình thức bạo lực, xâm hại, bao gồm xâm hại tinh thần.

3.2. Tạo môi trường an toàn và yêu thương cho trẻ em

• Dành thời gian quan tâm, chăm sóc và giáo dục con cái: Lắng nghe, chia sẻ tâm tư, nguyện vọng của trẻ em, tạo môi trường gia đình an toàn, yêu thương và tôn trọng trẻ em.
• Dạy cho trẻ em các kỹ năng tự bảo vệ bản thân: Nên trang bị cho trẻ em kiến thức về phòng chống xâm hại tinh thần, dạy trẻ em cách nhận biết hành vi xâm hại, cách phản ứng khi bị xâm hại và cách tìm kiếm sự giúp đỡ.
• Gìn giữ sự kết nối với con cái: Duy trì sự giao tiếp cởi mở, tin tưởng với con em mình, tạo điều kiện để trẻ em dễ dàng chia sẻ những khó khăn, vướng mắc mà trẻ em gặp phải.

3.3. Phát hiện và can thiệp kịp thời

• Chú ý đến những thay đổi hành vi của trẻ em: Quan sát những thay đổi về hành vi, tâm trạng, cảm xúc của trẻ em, như buồn bã, lo lắng, sợ hãi, thu mình, hay có những hành vi tiêu cực như tự làm hại bản thân.
• Hỏi han và khuyến khích trẻ em chia sẻ: Tạo điều kiện để trẻ em có thể thoải mái chia sẻ những gì mình trải qua, lắng nghe cẩn thận và không phán xét trẻ em.
• Tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia: Nếu nghi ngờ trẻ em bị xâm hại tinh thần, hãy liên hệ với các chuyên gia tâm lý, cơ quan chức năng hoặc các tổ chức bảo vệ trẻ em để được hỗ trợ và can thiệp kịp thời.

3.4. Tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng

• Nạn nhân và người nhà cần tự bảo vệ bản thân khỏi những tác động tiêu cực: Xâm hại tinh thần có thể gây tổn thương cho cả nạn nhân và người nhà. Cần quan tâm đến sức khỏe tinh thần của bản thân, tìm kiếm sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè hoặc chuyên gia tâm lý nếu cần thiết.
• Tham gia vào các hoạt động hỗ trợ cộng đồng: Chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức và kết nối với những người cùng cảnh ngộ để hỗ trợ lẫn nhau và nâng cao nhận thức về phòng chống xâm hại tinh thần trẻ em.

4. Văn phòng luật sư tố tụng

Hiểu được những hoang mang, lo lắng của bạn khi con em của mình bị xâm hại tinh thần. Văn phòng luật sư tố tụng với đội ngũ luật sư dày dặn kinh nghiệm có thể hỗ trợ bạn trong những việc sau:

4.1. Tư vấn pháp luật

• Giải thích các quy định pháp luật liên quan đến xâm hại tinh thần trẻ em, bao gồm các hành vi vi phạm pháp luật, quyền lợi của trẻ em bị hại, trách nhiệm của người vi phạm.
• Phân tích vụ việc cụ thể của bạn để xác định các căn cứ pháp lý có thể áp dụng và thủ tục tố tụng phù hợp.

4.2. Hỗ trợ thu thập bằng chứng

• Hướng dẫn bạn cách thu thập và bảo quản các bằng chứng liên quan đến vụ xâm hại, bao gồm lời khai của nhân chứng, tài liệu, hình ảnh, video,…
• Giúp bạn thu thập bằng chứng một cách hợp pháp và đảm bảo tính chính xác, tin cậy của bằng chứng.

4.3. Đại diện cho bạn trong các thủ tục tố tụng

• Thay mặt bạn tham gia các thủ tục tố tụng như trình báo cơ quan công an, khởi tố vụ án, tham gia điều tra, xét xử,…
• Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bạn và trẻ em trong suốt quá trình tố tụng.

4.4. Hỗ trợ bạn đòi bồi thường thiệt hại

• Giúp bạn tính toán thiệt hại do hành vi xâm hại tinh thần gây ra, bao gồm thiệt hại về tinh thần, thể chất, tài sản,…
• Hỗ trợ bạn đòi bồi thường thiệt hại từ người vi phạm thông qua thương lượng hoặc thủ tục tố tụng.

4.5. Bảo vệ bạn và trẻ em khỏi những tác động tiêu cực

• Hỗ trợ bạn và trẻ em về mặt tinh thần, tâm lý trong suốt quá trình tố tụng.
• Giúp bạn bảo vệ bản thân và trẻ em khỏi những đe dọa, quấy rối từ người vi phạm hoặc những người liên quan.

Hãy nhớ rằng, bạn không đơn độc. Văn phòng luật sư tố tụng luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn để bảo vệ quyền lợi của những đứa trẻ vô tội và giúp con em bạn vượt qua những tổn thương do hành vi xâm hại tinh thần gây ra.